Wrzesień w konstantynowskiej kulturze upływa pod znakiem realizacji projektu „Konstantynów Łódzki dla Niepodległej #wiktoria1920”. Miejska Biblioteka Publiczna w Konstantynowie Łódzkim pozyskała na ten cel blisko 40 tysięcy złotych w ramach rządowego programu „Koalicje dla Niepodległej”. Biblioteka jest wnioskodawcą wiodącym projektu, który będzie realizowany przy współpracy koalicjantów: Miejskiego Ośrodka Kultury w Konstantynowie Łódzkim i Konstantynowskiego Centrum pomocy Rodzinie.
Ważnym, szczególnie wizualnie, działaniem projektu jest mural artystyczny, który powstaje w ogrodzie Miejskiego Ośrodka Kultury w Konstantynowie Łódzkim. Murale to dzieła malarstwa ściennego dużych rozmiarów. W ostatnich latach zyskują w Polsce dużą popularność i są wykonywane z różnych okazji. Ta forma wyrazu artystycznego ma charakter trwały, zostaje w danym mieście na dłużej. Często mur czy budynek z muralem, na dobrym poziomie artystycznym, staje się lokalną atrakcją.
Na całej zewnętrznej ścianie budynku MOK-u, która ma wymiary 16,8 m x 3,3 m upamiętnione zostaną wydarzenia wielkiej polskiej wiktorii 1920 roku. Pracę nad muralem powierzono doświadczonemu artyście, absolwentowi Akademii Sztuk Pięknych, który uzyskał dyplom w pracowni Technik Litograficznych u prof. Warzywody. Tworzący w świecie sztuki pod pseudonimem artystycznym Miguel Murillo zajmuje się malarstwem, rysunkiem, grafiką, tatuażem i fotografią. Na swoim koncie ma wystawy indywidualne i zbiorowe, zarówno w kraju i za granicą. Konstantynowski mural w jego wykonaniu ma bardzo jasny przekaz: bitwa to nie tylko walka zbrojna, aby była skuteczna potrzebne są „niewidzialne” zasoby ludzkiej inteligencji (m.in. wywiad, logistyka, planowanie). Mural ma na celu pokazanie prawdziwego zwycięstwa polskich zasobów intelektualnych, których z pewnością nie brakuje również w dzisiejszym świecie. Głównym bohaterem muralu jest Jan Kowalewski, który złamał bolszewickie szyfry, będące połączeniem matematycznych i językowych sposobów kodowania. Co ciekawe, użył do tego grzebienia.
Konstantynowski mural to artystyczny hołd dla #wiktorii 1920 roku oraz wybitnej postaci, jaką był łodzianin Jan Kowalewski. Kryptolog do zadań specjalnych, szef biura szyfrów. To on dostarczał Wodzowi Naczelnemu, marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu niezwykle aktualnej, wiarygodnej wiedzy o zamierzeniach bolszewików. Ta wiedza miała istotny wpływ na zwycięstwo polskie w wojnie z bolszewicką Rosją. Na podstawie, zachowanego zaledwie w części zasobu archiwalnego, do końca wojny polski radio wywiad złamał ponad 100 sowieckich kluczy szyfrowych, oraz odczytał ponad 3000 szyfrogramów. Jak podają źródła historyczne „W najbardziej gorącym okresie wojny Polski z bolszewicką Rosją, w lipcu i sierpniu 1920 roku, odczytywano ich ok. 400–500 miesięcznie, tj. kilkanaście dziennie. Dawały one podstawę do podejmowania racjonalnych decyzji strategicznych, operacyjnych i politycznych oraz pozwalało do pewnego stopnia niwelować ogromną przewagą Armii Czerwonej w zakresie liczebności i uzbrojenia”.
Jednym z elementów konstantynowskiego muralu obok postaci Jana Kowalskiego będzie fragment telegramu przejętego i odczytanego przez polskich kryptologów. Nie zabraknie też graficznego symbolu Legionów Józefa Piłsudskiego. Orzeł strzelecki – emblemat na czapce maciejówce. W kwietniu 1913 roku na polecenie Komendanta Głównego Związku Strzeleckiego Józefa Piłsudskiego Czesław Jarnuszkiewicz opracował projekt orła – emblematu na czapkę oraz odznakę oficerską. Autor projektu wykorzystał XIX-wieczną sztancę do bicia orłów z czasów Królestwa Polskiego. Motywem zamykającym mural jest zarys granic Polski z roku 1920 z wyraźnie zarysowaną linią rzeki Wisły i zaznaczoną operacją wojskową ataku bolszewików oraz polskiej obrony. Nad mapą przechodzą charakterystyczne czerwone linie. To fale radiowe – nawiązanie do działań polskich kryptologów, które spajają w całość artystyczną koncepcję konstantynowskiego muralu.
Mural ma być gotowy na koniec września 2020.
* Źródło: https://niepodlegla.gov.pl/o-niepodleglej/jan-kowalewski-kryptolog-do-zadan-specjalnych/
